1. Bệnh viêm phổi là gì?

Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng bên trong phổi, xuất hiện khi vi khuẩn hay virus mắc kẹt trong cơ quan này, chúng sinh sôi nảy nở và tạo ra những ổ nhiễm trùng. Vi khuẩn thường gặp nhất là phế cầu khuẩn, và một số loại virus khác cũng gây nên bệnh này.

Bệnh có thể xuất hiện khi trẻ đang bị một đợt ho hoặc cảm cúm. Lúc này dịch nhầy tiết ra trong phổi trở thành nguồn dinh dưỡng béo bở cho vi trùng. Sau khoảng vài ngày, vi khuẩn và virus có thể nhanh chóng sinh sôi nảy nở, tạo nên những túi phế nang chứa mủ và chất nhầy bị nhiễm khuẩn. Ho chính là phản xạ tự vệ rất quan trọng của cơ thể, giúp đẩy chất nhầy ra khỏi túi phế nang trước khi nhiễm trùng đặt chân được vào đây.

Viêm phổi là căn bệnh nếu không được phát hiện sớm và chữa trị kịp thời có thể là nguyên nhân gây tử vong cao ở trẻ dưới 5 tuổi.

2. Các nguyên nhân gây nên bệnh viêm phổi

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh viêm phổi, trong đó thường gặp là: Viêm phổi thể do vi khuẩn, virus, nấm, hóa chất,...

- Trẻ trên 5 tuổi thường gặp viêm phổi do các loại vi khuẩn không điển hình như: Mycoplasma Pneumonia, Chlamydia Pneumoniae, phế cầu, các loại siêu vi hô hấp.

- Trẻ dưới 5 tuổi thường gặp viêm phổi do vi khuẩn: Phế cầu, tụ cầu vàng, liên cầu pyogenes, HiB. HiB trước đây là một tác nhân quan trọng gây ra viêm phổi ở trẻ, nhưng sau này do có chương trình tiêm ngừa nên tác nhân này hiện không đáng kể.

- Trẻ dưới 2 tháng tuổi thì ngoài các vi khuẩn như của trẻ dưới 5 tuổi còn có thể gặp một số vi khuẩn đường ruột như: E.Coli, Proteus,... do mẹ truyền qua.

- Hay gặp ở trẻ dưới 1 tuổi, đẻ non, trẻ có sức đề kháng kém, suy dinh dưỡng, trẻ em ở các nước nghèo, điều kiện kinh tế, vệ sinh, chăm sóc y tế kém. Trẻ thường xuyên hít phải khói thuốc lá ở người lớn.

- Tiếp xúc trực tiếp với người bệnh

3. Các triệu chứng của bệnh viêm phổi

Khi thấy trẻ có các triệu chứng viêm phổi dưới đây các phụ huynh nên đưa con để các bệnh viện hoặc cơ sở y tế ngay:

- Ho vừa đến nặng, thường là ho nặng tiếng, nhưng cũng không nhất thiết như vậy.

- Thở nhanh liên tục (khác với biểu hiện thở nhanh nhất thời khi trẻ bị sốt cao).

- Trẻ được coi là thở nhanh nếu thở trên 60 lần/phút (đối với trẻ dưới 2 tháng tuổi), trên 50 lần/phút (đối với trẻ từ 2 tháng- 1 tuổi) hoặc trên 40 lần/phút (với trẻ trên 1 tuổi).

- Đếm nhịp thở khi trẻ đang nằm yên và không hoạt động gắng sức. Dùng đồng hồ có kim giây để đếm trong vòng 1 phút.

- Thở gắng sức: cánh mũi phập phồng, thở rên, co kéo cơ liên sườn (vị trí phần mềm giữa các xương sườn lõm vào khi trẻ hít vào), co rút hõm ức, rút lõm lồng ngực.

- Thở nhanh và thở gắng sức là phản ứng bù trừ nhưng cơ thể trẻ không thể cố gắng mãi. Nếu không điều trị kịp thời, trẻ có thể bị suy hô hấp, kiệt sức, nhịp thở chậm lại rồi ngưng thở.

- Sốt vừa đến sốt cao nhưng đôi khi không có ở trẻ có hệ miễn dịch yếu

- Đau ngực trong lúc ho và cả giữa các cơn ho.

- Nôn không chỉ sau những cơn ho mạnh mà cả giữa các cơn ho.

- Tím tái quanh môi và ở mặt do trẻ bị thiếu oxy.

- Thở rít, mặc dù thở rít thường là biểu hiện của nhiễm virus nhiều hơn nhưng đôi khi đây cũng là biểu hiện của viêm phổi.

4. Cách phòng ngừa bệnh viêm phổi

- Nguyên nhân thường gặp nhất gây viêm phổi ở trẻ nhỏ là phế cầu khuẩn. Phế cầu khuẩn cũng có thể gây viêm màng não nên việc tiêm phòng vắc xin: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, phế cầu, mô cầu, cúm... là cách phòng ngừa tốt nhất cho trẻ

- Vệ sinh sạch sẽ, tránh tiếp xúc với người bệnh.

- Phát hiện sớm các biểu hiện của bệnh viêm đường hô hấp như: Ho, sốt, chảy nước mũi, khó thở,... và các rối loạn khác như tiêu chảy, ăn kém, chậm tăng cân để biết cách chăm sóc và điều trị kịp thời.

- Đối với trẻ sơ sinh cho con bú đến khi 2 tuổi để trẻ phát triển toàn diện và tăng sức đề kháng chống lại bệnh tật

- Chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, mềm, dễ nuốt và dễ tiêu hóa.

- Bổ sung các thực phẩm bảo vệ sức khỏe chứa các thành phần như Immu Plus Hcpharma giúp tăng cường miễn dịch và sức để kháng cho trẻ.

5. Cách điều trị bệnh viêm phổi

Khi thấy trẻ có các triệu chứng như trên cha mẹ nên đưa con đến khám tại các cơ sở y tế, chụp X-quang, xét nghiệm máu và điều trị kháng sinh kịp thời. Tuyệt đối cha mẹ không tự ý điều trị kháng sinh tại nhà. Ho là phản xạ tốt để tống xuất chất đờm ra khỏi đường thở, làm thông thoáng đường thở nên cha mẹ không cho trẻ uống thuốc giảm ho khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Một số các phương pháp chăm sóc trẻ bị viêm phổi cha mẹ cần phải làm để giúp trẻ mau khỏi:

- Hạ sốt cho trẻ: Chườm ấm tích cực ( nhiệt độ nước chườm được xác định bằng cách nhúng cùi chỏ của người lớn vào chậu nước, nếu thấy nước ấm là được). Nếu trẻ sốt trên 38,5 độ C, cần phải cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ. Tăng cường uống nước để giảm sốt và làm loãng đờm. 

- Dùng phương pháp vỗ lưng cho trẻ bài tiết đờm một cách hiệu quả, giúp lưu thông tuần hoàn máu của phổi, giúp long đờm trong phế quản và thải ra ngoài dễ dàng.

- Hướng dẫn trẻ cách ho để đẩy đờm ra ngoài tốt nhất: Cho trẻ ngồi dậy đầu ngả về phía trước, hít vào mở miệng ra và thót cơ bụng ho thật sâu và lặp lại cho đến khi ho được đờm ra ngoài.

- Vệ sinh mũi miệng, đối với trẻ nhỏ có thẻ dùng máy hút đờm dãi ra khỏi hầu họng khi trẻ không thể tự ho khạc ra được

- Có thể dùng mật ong hấp với lá húng chanh hoặc quả chanh cho trẻ uống tiêu đờm.

Nhận biết sớm các triệu chứng và điều trị kịp thời viêm phổi là rất quan trọng để tránh các biến chứng nghiêm trọng và đảm bảo phục hồi nhanh chóng. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào của viêm phổi, hãy tìm đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.